Το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών (ΕΠΕ) είναι η πλέον αποτελεσματική παρέμβαση στον τομέα της δημόσιας υγείας και αποβλέπει στην εξάλειψη της θνησιμότητας από παθήσεις για τις οποίες υπάρχουν πλέον διαθέσιμα εμβόλια. Η επιτυχία του προγράμματος εξαρτάται από το ποσοστό της εμβολιαστικής κάλυψης του πληθυσμού. Για την επίτευξη του στόχου αυτού απαιτείται η συνεργασία του Εθνικού Συστήματος Υγείας και της ιατρικής κοινότητας, αλλά και της κοινωνίας εξ’ ολοκλήρου.

(Image by rawpixel.com on Freepik )

Εισαγωγικά στοιχεία 

Η εξέλιξη και η ανάπτυξη των εμβολίων αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες κατακτήσεις της σύγχρονης ιατρικής. Απώτερος σκοπός τους είναι η εξάλειψη των λοιμωδών νοσημάτων και η πρόληψή τους σε διάφορες πληθυσμιακές ομάδες. Τα εμβόλια αναπτύσσουν ανοσιακή απάντηση παρόμοια με τη φυσική νόσηση, χωρίς όμως αυτό να θέτει σε κίνδυνο τον εμβολιαζόμενο. 

Για να τεθεί ένα εμβόλιο σε χρήση, θα πρέπει να πληροί ορισμένες προϋποθέσεις:

• Να μην προκαλεί νόσο ή σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες
• Να προκαλεί ισχυρή ανοσία μακράς διάρκειας
• Το εμβολιαζόμενο άτομο να μην μεταδίδει τη νόσο σε επίνοσα άτομα

Ασφάλεια των εμβολίων και παρενέργειες

Όπως προαναφέραμε, τα εμβόλια στοχεύουν στην πρόληψη των λοιμωδών νοσημάτων και το όφελός τους συγκρίνεται με τη συχνότητα και τη βαρύτητα των παρενεργειών από τον εμβολιασμό στις διάφορες κοινωνικές ομάδες. Όλα τα εμβόλια τα οποία χρησιμοποιούνται έχουν μελετηθεί και έχουν κριθεί ασφαλή σε ό,τι αφορά τις παρενέργειές τους, ωστόσο κάποιες ήπιες παρενέργειες μπορεί να εμφανιστούν από αυτά. 

Οι πιο συχνές παρενέργειες είναι οι εξής:

• Τοπικές: ερυθρότητα, πόνος, οίδημα στην περιοχή εμβολιασμού
• Συστηματικές: πυρετός, εξάνθημα, απόστημα, πυρετικοί σπασμοί σε βρέφη

Αντενδείξεις εμβολιασμού

Στις παρακάτω περιπτώσεις, ο εμβολιασμός πρέπει να αποφευχθεί, καθώς οι παρενέργειες από τον εμβολιασμό είναι πιο σοβαρές από το όφελος:

1. Αναφυλακτική αντίδραση σε κάποιο εμβόλιο αποτελεί αντένδειξη χορήγησης επαναληπτικής δόσης του ίδιου εμβολίου
2. Χορήγηση εμβολίων με ζωντανούς ιούς ή βακτηρίδια σε εγκύους και σε ανοσοκατεσταλμένα άτομα
3. Χορήγηση εμβολίων που περιέχουν ζώντες εξασθενημένους μικροοργανισμούς σε <12 εβδομάδες από τη χορήγηση ανοσοσφαιρίνης
4. Σοβαρή συστηματική νόσος

Ο πυρετός και οι ιογενείς λοιμώξεις δεν αποτελούν αντένδειξη. 

Χρονοδιάγραμμα εμβολιασμών παιδιών και εφήβων για το 2023

1.Εμβόλιο ηπατίτιδας Β (HepB) 

Όταν η μητέρα είναι φορέας του ιού της ηπατίτιδας Β (HbsAg +) ή δεν είναι γνωστή η φορεία της, η 1^η δόση του μονοδύναμου  εμβολίου HepB, καθώς και 0,5 ml υπεράνοσης γ-σφαιρίνης έναντι του ιού της ηπατίτιδας Β (HBIG), πρέπει να χορηγηθούν ταυτόχρονα και σε διαφορετικά σημεία εντός 12 ωρών από τη γέννηση. Τα παιδιά που δεν εμβολιάζονται στη γέννηση πρέπει να λαμβάνουν 3 δόσεις εμβολίου HepB ως εξής: 

• Σχήμα 0, 1, και 6 μήνες, αρχίζοντας από την ηλικία των 2 μηνών. 
• Μεσοδιάστημα μεταξύ 1^ης και 2^ης δόσης: τουλάχιστον 4 εβδομάδες. 
•  Μεσοδιάστημα μεταξύ της 1^ης και 3^ης δόσης: τουλάχιστον 4 μήνες. 
•  Η τελευταία δόση δεν πρέπει να χορηγείται πριν την ηλικία των 24 εβδομάδων (6 μηνών). 

2.Εμβόλιο διφθερίτιδας, τετάνου, κοκκύτη για παιδιά, εφήβους και ενήλικες 

• Εμβόλιο διφθερίτιδας, τετάνου, ακυτταρικό κοκκύτη (DTaP) για παιδιά <7 ετών (Μικρότερη ηλικία χορήγησης: 6 εβδομάδες). Χορηγείται σε 5 δόσεις σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα. 
• Εμβόλιο τετάνου, διφθερίτιδας, ακυτταρικό κοκκύτη (Tdap) για άτομα ≥7 ετών. Στην ηλικία 11–12 ετών συνιστάται μια επαναληπτική δόση με τη μορφή Tdap ή Tdap-IPV.

3.Εμβόλιο πολιομυελίτιδας, αδρανοποιημένο (IPV) (Μικρότερη ηλικία χορήγησης: 6 εβδομάδες) 

• Σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα είναι απαραίτητες 4 δόσεις IPV. 
• Εάν η 4^η δόση χορηγηθεί πριν την ηλικία των 4 ετών, πρέπει να χορηγηθεί μία επιπλέον δόση στην ηλικία 4–6 ετών. 

4.Εμβόλιο αιμόφιλου ινφλουέντζας τύπου b, συζευγμένο (Hib) (Μικρότερη ηλικία χορήγησης: 6 εβδομάδες) 

Σχήμα εμβολιασμού με Hib ανάλογα με την ηλικία έναρξης του εμβολιασμού: 

• Παιδιά 2–6 μηνών: 3 αρχικές δόσεις με μεσοδιάστημα 2 μηνών και 1 αναμνηστική δόση 12–15 μηνών. 
• Παιδιά 7–11 μηνών: 2 δόσεις με μεσοδιάστημα ενός μηνός και 1 αναμνηστική δόση 12– 23 μηνών. 
• Παιδιά που πρωτοεμβολιάζονται σε ηλικία 12–23 μηνών: 2 δόσεις Hib με μεσοδιάστημα 2 μηνών. 
• Παιδιά που πρωτοεμβολιάζονται σε ηλικία 24 μηνών και άνω: 1 δόση. 

5.Εμβόλιο πνευμονιόκοκκου, συζευγμένο (PCV) (Μικρότερη ηλικία χορήγησης: 6 εβδομάδες) 

Σχήμα εμβολιασμού με PCV, είτε PCV13 ή PCV15, ανάλογα με την ηλικία έναρξης του εμβολιασμού: 

• Παιδιά 2–4 μηνών: 2 αρχικές δόσεις PCV με μεσοδιάστημα 2 μηνών και 1 αναμνηστική δόση στους 12 μήνες. 
• Παιδιά 5–11 μηνών: 2 δόσεις με μεσοδιάστημα 1 μηνός και 1 αναμνηστική δόση στους 12 μήνες (με ελάχιστο μεσοδιάστημα 8 εβδομάδων από την τελευταία δόση). 
• Παιδιά που πρωτοεμβολιάζονται σε ηλικία 12–23 μηνών: 2 δόσεις PCV με μεσοδιάστημα 2 μηνών. 
• Παιδιά που πρωτοεμβολιάζονται σε ηλικία 24 μηνών και άνω: μία δόση PCV. 
• Εμβολιασμός προώρων (<37 εβδομάδες κύησης): σχήμα 3+1. 
• Βρέφη και παιδιά ηλικίας κάτω των 24 μηνών που έχουν αρχίσει τον εμβολιασμό με ένα εμβόλιο PCV (είτε PCV13 ή PCV15) μπορούν να ολοκληρώσουν τον εμβολιασμό τους με οποιοδήποτε εμβόλιο (είτε PCV13 ή PCV15). 
• Παιδιά που έχουν ολοκληρώσει τον εμβολιασμό τους με PCV13 δεν χρειάζονται πρόσθετη δόση PCV15. 

Σημείωση: Τα παιδιά ≥2 ετών και άνω με αυξημένο κίνδυνο νόσησης από πνευμονιοκοκκικές λοιμώξεις συνιστάται να εμβολιάζονται και με το 23-δύναμο πολυσακχαριδικό εμβόλιο (PPSV) επιπλέον του συζευγμένου PCV 

6.Εμβόλιο πνευμονιόκοκκου, πολυσακχαριδικό (PPSV23) (Μικρότερη ηλικία χορήγησης: 2 έτη) 

• Μία αναμνηστική δόση PPSV23 συνιστάται να γίνεται 5 χρόνια μετά την 1^η δόση που αναφέρθηκε στη σημείωση.

7.Εμβόλιο μηνιγγιτιδόκοκκου, συζευγμένο μονοδύναμο οροομάδας C (ΜCC) και τετραδύναμο οροομάδων A,C,W135,Y (MenACWY) 

• Το MCC γίνεται σε 1 δόση στους 12 μήνες. 
• Το MenACWY συνιστάται στην ηλικία των 11–12 ετών (με αναπλήρωση έως και τα 18 έτη), ανεξάρτητα αν έχει προηγηθεί εμβολιασμός με MCC. 

8.Εμβόλιο μηνιγγιτιδόκοκκου οροομάδας Β, πρωτεϊνικό (ΜenB-4C ή MenB-fHbp) 

Το εμβόλιο MenB συνιστάται από την ηλικία των 2 μηνών έως 18 ετών στις παρακάτω ομάδες αυξημένου κινδύνου:

• Σε βρέφη και παιδιά με ανατομική ή λειτουργική ασπληνία (όπως ομόζυγη θαλασσαιμία, δρεπανοκυτταρική και μικροδρεπανοκυτταρική αναιμία) και με εμμένουσα (συγγενή ή χρόνια) έλλειψη τελικών κλασμάτων του συμπληρώματος, όπως κληρονομική έλλειψη C3, C5-9, προπερδίνης, παράγοντα D ή Η, καθώς και όσα βρίσκονται σε θεραπεία με μονοκλωνικό αντίσωμα eculizumab ή ravulizumab. 

Σχήμα εμβολιασμού με ΜenB-4C των βρεφών, παιδιών και εφήβων σε υψηλό κίνδυνο ανάλογα με την ηλικία έναρξης του εμβολιασμού: 

• Βρέφη που αρχίζουν τον εμβολιασμό σε ηλικία 2 έως 5 μηνών: 3 δόσεις στις ηλικίες 2, 4, 6 (ελάχιστο μεσοδιάστημα 4 εβδομάδες) και χορήγηση μιας αναμνηστικής δόσης σε ηλικία 12–15 μηνών (τουλάχιστον 6 μήνες μετά τον βασικό εμβολιασμό). 
• Βρέφη που αρχίζουν τον εμβολιασμό σε ηλικία 3 έως 5 μηνών: 2 δόσεις με ελάχιστο μεσοδιάστημα 8 εβδομάδων και χορήγηση μιας αναμνηστικής δόσης σε ηλικία 12–15 μηνών, τουλάχιστον 6 μήνες μετά τον βασικό εμβολιασμό. 
• Βρέφη που αρχίζουν τον εμβολιασμό σε ηλικία 6 έως 11 μηνών: 2 δόσεις με ελάχιστο μεσοδιάστημα 8 εβδομάδων και χορήγηση μιας αναμνηστικής δόσης στο 2^ο χρόνο ζωής, τουλάχιστον 2 μήνες μετά τον βασικό εμβολιασμό. 
• Νήπια που αρχίζουν τον εμβολιασμό μεταξύ 12 και 23 μηνών: 2 δόσεις με ελάχιστο μεσοδιάστημα 8 εβδομάδων και μια αναμνηστική δόση 12–23 μήνες μετά τη 2^η. 
• Παιδιά που αρχίζουν τον εμβολιασμό σε ηλικία 2 έως 10 ετών: 2 δόσεις με ελάχιστο μεσοδιάστημα 8 εβδομάδων. 
• Παιδιά που αρχίζουν τον εμβολιασμό από την ηλικία των 11 ετών και μετά: 2 δόσεις με ελάχιστο μεσοδιάστημα 1 μήνα. 
• Η χορήγηση μετέπειτα αναμνηστικών δόσεων γίνεται ανάλογα με τις επίσημες συστάσεις που αφορούν τις ομάδες αυξημένου κινδύνου. 

9.Εμβόλιο ιλαράς, παρωτίτιδας, ερυθράς (MMR) (Μικρότερη ηλικία χορήγησης: 12 μήνες) 

• Συνιστώνται 2 δόσεις του εμβολίου σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα. Η 2^η δόση συστήνεται σε ηλικία 24–47 μηνών, μπορεί όμως να χορηγηθεί και νωρίτερα, αρκεί να έχουν περάσει 4 εβδομάδες μετά την πρώτη. Και οι δύο δόσεις πρέπει να χορηγούνται μετά το 12^ο μήνα ζωής. 
• Παιδιά και έφηβοι που δεν έχουν εμβολιασθεί με 2^η δόση πρέπει να αναπληρώσουν το ταχύτερο δυνατόν. 

10.Εμβόλιο ανεμευλογιάς (VAR) (Μικρότερη ηλικία χορήγησης: 12 μήνες) 

• Το εμβόλιο της ανεμευλογιάς συνιστάται μετά την ηλικία των 12 μηνών για παιδιά που δεν έχουν νοσήσει. Η 2^η δόση συστήνεται σε ηλικία 24–47 μηνών, μπορεί όμως να χορηγηθεί και νωρίτερα αρκεί να έχουν περάσει 3 μήνες μετά την πρώτη.

11.Εμβόλιο ηπατίτιδας Α (HepA) (Μικρότερη ηλικία χορήγησης: 12 μήνες) 

• Συνιστώνται δύο δόσεις με μεσοδιάστημα 6 μηνών σε νήπια 2–6 ετών.

12.Εμβόλιο ιού ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV) (Μικρότερη ηλικία χορήγησης: 9 έτη) 

• Ο εμβολιασμός έναντι του ιού των ανθρωπίνων θηλωμάτων ενδείκνυται σε αγόρια και κορίτσια για την πρόληψη του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας, καθώς επίσης και των καρκίνων του στοματοφάρυγγα, του πρωκτού και του πέους, όπως και καλοήθων νοσημάτων σχετιζόμενων με τον ιό. 
• Ο εμβολιασμός HPV συστήνεται για αγόρια και κορίτσια στην ηλικία 9–11 ετών. Σε περίπτωση που ο εμβολιασμός δεν γίνει στη συνιστώμενη ηλικία, μπορεί να γίνει αναπλήρωση έως την ηλικία των 18 ετών. 
• Σχήμα εμβολιασμού με HPV (HPV9) ανάλογα με την ηλικία έναρξης του εμβολιασμού:

• Έναρξη εμβολιασμού <15 ετών: 2 δόσεις με μεσοδιάστημα 6 μηνών (σχήμα 0, 6). Σε περίπτωση που οι 2 δόσεις γίνουν με μεσοδιάστημα μικρότερο από 5 μηνών απαιτείται και 3^η δόση τουλάχιστον 3 μήνες μετά. 
• Έναρξη εμβολιασμού ≥15 ετών: 3 δόσεις (σχήμα 0, 1–2, 6 μήνες). 

13.Εμβόλιο φυματίωσης (BCG) 

• Η πρόληψη της φυματίωσης συνιστάται να γίνεται με εμβολιασμό με BCG στη γέννηση σε νεογνά αυξημένου κινδύνου 
• Ο εμβολιασμός συνιστάται, επίσης, σε βρέφη και παιδιά μέχρι και την ηλικία των 5 ετών που ανήκουν στις ομάδες αυξημένου κινδύνου και δεν έχουν εμβολιαστεί με BCG. 

14.Εμβόλιο γρίπης 

• Χορηγείται σε άτομα ≥6 μηνών που ανήκουν σε ομάδες αυξημένου κινδύνου 

15.Εμβόλιο ρότα ιού (RV) 

• Διατίθενται δύο εμβόλια που χορηγούνται από το στόμα 
• Tο μονοδύναμο (RV1) χορηγείται σε 2 δόσεις (2^ος και 4^ος μήνας). 
• Το πενταδύναμο (RV5) σε 3 δόσεις (2^ος, 4^ος, 6^ος μήνας). 
• Μικρότερη ηλικία χορήγησης: 6 εβδομάδες και για τα δύο εμβόλια. 
• Ολοκλήρωση όλων των δόσεων: έως ηλικία 6 μηνών.

Παρακάτω φαίνεται αναλυτικά ο πίνακας του Εθνικού Προγράμματος Εμβολιασμών Παιδιών και Εφήβων για το 2023

https://www.moh.gov.gr/articles/health/dieythynsh-dhmosias-ygieinhs/emboliasmoi/ethniko-programma-emboliasmwn-epe-paidiwn-kai-efhbwn/11252-programma-emboliasmwn-paidiwn-efhbwn-2023

Πρακτικός Πίνακας εμβολιασμού

Τα σκευάσματα που γράφονται στον πίνακα με μπλε είναι ενδεικτικά και παραθέτονται ώστε να αναδειχθεί ένα πιθανό σχήμα στην καθημερινή πράξη. Υπάρχουν πολλά σκευάσματα που μπορείτε να δείτε από τον Γαληνό.

Εμβόλια που συστήνονται ανά ηλικιακή ομάδα ενηλίκων

1.Εμβόλιο γρίπης 

Χορηγείται σε άτομα που ανήκουν στις παρακάτω ομάδες αυξημένου κινδύνου: 

• Άτομα ηλικίας 60 ετών και άνω 
• Ενήλικες με έναν ή περισσότερους από τους παρακάτω επιβαρυντικούς παράγοντες ή χρόνια νοσήματα: 

1. Χρόνια νοσήματα αναπνευστικού
2. Χρόνια καρδιακά νοσήματα
3. Ανοσοκαταστολή
4. Μεταμόσχευση οργάνων
5. Δρεπανοκυτταρική αναιμία
6. Σακχαρώδη Διαβήτη ή άλλα μεταβολικά νοσήματα
7. Χρόνιες παθήσεις νεφρών και ήπατος
8. Νευρολογικά ή νευρομυικά σύνδρομα
9. Σύνδρομο Down
10. Άτομα με νοσογόνο παχυσαρκία
11. Άτομα εργαζόμενα σε χώρους παροχής υγείας 

Σημειώνεται ότι αναμένεται πως κατά την προσεχή περίοδο γρίπης 2023-2024, ο ιός της γρίπης θα κυκλοφορήσει παράλληλα με τον ιό SARS-CoV-2, που προκαλεί τη νόσο COVID-19. Αυτή η ιδιαίτερη συγκυρία απαιτεί την πλήρη εφαρμογή του αντιγριπικού εμβολιασμού κατά την προσεχή περίοδο με προτεραιότητα τον εμβολιασμό ατόμων που ανήκουν σε ομάδες αυξημένου κινδύνου.

Από φέτος είναι διαθέσιμα τα νέα ενισχυμένα τετραδύναμα αδρανοποιημένα εμβόλια της γρίπης (QIVe, QIVc, QIV-HD) και τα ενισχυμένα τετραδύναμα αδρανοποιημένα εμβόλια με ανοσοενισχυτικό MF59 (a-QIV).

Αν και τα ενισχυμένα τετραδύναμα αδρανοποιημένα εμβόλια QIV-HD (εμβόλιο υψηλής δόσης) και aQIV (εμβόλιο με ανοσοενισχυτικό) προτιμώνται στα άτομα ηλικίας 65 ετών και άνω έναντι του συμβατικού εμβολίου γρίπης, τονίζεται ότι εάν δεν υπάρχει διαθεσιμότητα, ο αντιγριπικός εμβολιασμός δεν πρέπει να καθυστερεί και συνιστάται να διενεργείται με οποιοδήποτε εμβόλιο. Η ΕΕΕ συνιστά ειδικότερα για τα άτομα 75 ετών και άνω λόγω ανοσογήρανσης να εμβολιάζονται με τα προαναφερόμενα ενισχυμένα εμβόλια.

Τέλος, το αντιγριπικό εμβόλιο μπορεί να χορηγηθεί ακόμη και την ίδια μέρα με το εμβόλιο κατά του κορωνοϊού – αλλά σε διαφορετικά ανατομικά σημεία- όπως και οποιαδήποτε άλλη μέρα πριν και μετά το εμβόλιο κατά του κορωνοϊού.

2.Εμβόλιο τετάνου – διφθερίτιδας και ακυτταρικό κοκκύτη (Td/Tdap/Tdap-IPV) 

• Σε ενήλικες που έχουν πλήρη εμβολιασμό έναντι του τετάνου κατά την παιδική ηλικία προτείνεται μία δόση Tdap ή Tdap-IPV μεταξύ 18 και 25 ετών και μετά αναμνηστική δόση Td ή Tdap ανά δεκαετία. 
• Ενήλικες με άγνωστο ή ελλιπή εμβολιασμό έναντι του τετάνου πρέπει να αρχίζουν ή να συμπληρώνουν με μία δόση Tdap. Σε ενήλικες που εμβολιάζονται για πρώτη φορά, θα πρέπει να χορηγούνται οι πρώτες δύο δόσεις με μεσοδιάστημα τουλάχιστον 4 εβδομάδων και η τρίτη δόση 6-12 μήνες μετά την δεύτερη. Σε ατελώς εμβολιασμένους ενήλικες (λιγότερες από 3 δόσεις) θα πρέπει να συμπληρώνονται οι δόσεις που υπολείπονται. 
• Σε κάθε κύηση χορηγείται μία δόση εμβολίου Tdap ή Tdap-IPV, κατά προτίμηση από την 27^η έως την 36^η εβδομάδα κύησης.

3.Εμβόλιο ιλαράς – ερυθράς – παρωτίτιδας (MMR) 

Ομάδες πληθυσμού σε ιδιαίτερα αυξημένο κίνδυνο που θα πρέπει να εμβολιάζονται είναι οι παρακάτω (αν δεν έχουν εμβολιαστεί στην παιδική ηλικία): 

• Εργαζόμενοι σε μονάδες φροντίδας υγείας.
• Φοιτητές, σπουδαστές τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.
• Ενήλικες που πρόκειται να ταξιδέψουν στο εξωτερικό. 
• Μέλη οικογενείας ατόμων με ανοσοκαταστολή.
• Ασθενείς με HIV λοίμωξη και CD4 >200/μL. 

4.Εμβόλιο ανεμευλογιάς (VAR) 

• Όλοι οι ενήλικες που γεννήθηκαν μετά το 1990 και δεν έχουν αποδεδειγμένη ανοσία στην ανεμευλογιά (προηγηθείσα νόσηση ή εμβολιασμό), πρέπει να εμβολιάζονται με 2 δόσεις εμβολίου ανεμευλογιάς, εκτός αν υπάρχει αντένδειξη. 

5.Εμβόλιο έρπητα ζωστήρα (HZV) 

Τα δύο εμβόλια του έρπητα ζωστήρα χορηγούνται σε:

• ενήλικες ηλικίας μεταξύ 60 και 75 ετών, ανεξάρτητα αν αναφέρεται προηγούμενη εκδήλωση έρπητα ζωστήρα. 
• άτομα που πρόκειται να λάβουν ανοσοκατασταλτική θεραπεία (συστήνεται να εμβολιάζονται τουλάχιστον ένα μήνα πριν την έναρξη της αγωγής). 
• άτομα ηλικίας 18 ετών και άνω με ανοσοκαταστολή που έχουν εκδηλώσει δύο ή περισσότερα επεισόδια έρπητα ζωστήρα.

6.Εμβόλιο ιού των ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV) 

Το HPV9 συνιστάται για γυναίκες και άνδρες, ηλικίας 18-26 ετών που ανήκουν στις παρακάτω ειδικές ομάδες αυξημένου κινδύνου μετά από συζήτηση με τον γιατρό:              

o Πρωτοπαθής ή δευτεροπαθής ανοσοκαταστολή με επηρεασμένη κυτταρική ή χυμική ανοσία, όπως ανεπάρκειες Β και Τ-κυττάρων.                     oΛοίμωξη HIV.
o Κακοήθη νεοπλάσματα.
o Μεταμόσχευση.
o Αυτοάνοσα νοσήματα.
o Λήψη ανοσοκατασταλτικής αγωγής.
o Άνδρες που κάνουν σεξ με άνδρες (MSM). 

7.Εμβόλιο πνευμονιοκόκκου συζευγμένο (PCV20) 

Για άτομα ηλικίας άνω των 65 ετών ισχύει ότι:

1. Αν ένας ασθενής δεν έχει εμβολιαστεί ποτέ με κάποιο πνευμονοκοκκικό εμβόλιο, τότε συνίσταται η χορήγηση μιας δόσης του εμβολίου PCV20 ή η χορήγηση μιας δόσης PCV15 και μετά από 1 χρόνο η χορήγηση μιας δόσης PPSV23.
2. Αν ένας ασθενής έχει εμβολιαστεί με το εμβόλιο PPSV23 για τον πνευμονιόκοκκο στο παρελθόν, συνίσταται η χορήγηση μιας δόσης PCV20 ή η χορήγηση μιας δόσης PCV15 τουλάχιστον έναν χρόνο μετά την δόση του πολυσακχαριδικού PPSV23.
3. Αν ένας ασθενής έχει εμβολιαστεί με το εμβόλιο PCV13 για τον πνευμονιόκοκκο στο παρελθόν, συνίσταται η χορήγηση μιας δόσης PCV20 ή μιας δόσης PPSV23 τουλάχιστον έναν χρόνο μετά την δόση του PCV13.
4. Τέλος, αν ένας ασθενής έχει εμβολιαστεί με το εμβόλιο PPSV23 και το εμβόλιο PCV13 για τον πνευμονιόκοκκο στο παρελθόν, συνίσταται η χορήγηση μιας δόσης PCV20 ή μιας δόσης PPSV23 τουλάχιστον πέντε χρόνια μετά την τελευταία δόση του πνευμονοκοκκικού εμβολίου.

Το πιο ευρέως διαδεδομένο και χρησιμοποιούμενο συζευγμένο πολυσακχαριδικό εμβόλιο έναντι του πνευμονιόκοκκου είναι το 20-δύναμο APEXXNAR.

Για άτομα ηλικίας 18 έως 64 ετών, ισχύει ότι συστήνεται η χορήγηση μιας δόσης του εμβολίου PCV20 σε ανοσοκατεσταλμένους και σε ασθενείς με χρόνια και υποκείμενα νοσήματα.

8.Εμβόλιο ηπατίτιδας Α (HepA) 

Ο εμβολιασμός για τον ιό της ηπατίτιδας Α συνιστάται να γίνεται σε άτομα που ανήκουν στις παρακάτω ομάδες:
o MSM.
o Χρήστες ναρκωτικών ουσιών (ενδοφλέβιων και μη).                                                          

o Άτομα με HIV λοίμωξη
o Άστεγοι
o Άτομα που είναι δυνατόν να εκτεθούν σε μολυσμένα βιολογικά υλικά, π.χ. επαγγελματίες υγείας, εργαζόμενοι σε καταστήματα κράτησης, σε υπηρεσίες καθαριότητας, σε ιδρύματα με τρόφιμους που παρουσιάζουν νοητική στέρηση, κ.λπ.
o Άτομα που ασχολούνται με επεξεργασία ή διακίνηση τροφίμων.
o Άτομα που ασχολούνται με πειραματόζωα.
o Ασθενείς με χρόνια ηπατική νόσο ή ασθενείς που λαμβάνουν παράγοντες πήξης καθώς και άτομα του στενού τους περιβάλλοντος.
o Ταξιδιώτες σε περιοχές με υψηλή και μέση ενδημικότητα της νόσου.

• Χορηγούνται δύο δόσεις εμβολίου (HepA) σε χρόνο 0 και 6 έως 12 μήνες. 

9.Εμβόλιο ηπατίτιδας Β (HepB) 

• Ο εμβολιασμός έναντι της ηπατίτιδας Β συνιστάται σε όλους τους επίνοσους ενήλικες που δεν έχουν εμβολιασθεί στην παιδική ηλικία ή και ανήκουν σε ομάδες ατόμων σε αυξημένο κίνδυνο.

10.Εμβόλιο μηνιγγιτιδοκόκκου τετραδύναμο, συζευγμένο (MenACWY) 

• Χορήγηση 1 δόσης και επανάληψη σε 5 χρόνια σε άτομα που ταξιδεύουν σε ενδημικές περιοχές και στο προσωπικό μικροβιολογικών εργαστηρίων
• Χορήγηση 1 δόσης σε νεοσύλλεκτους στρατιώτες και επαγγελματίες οπλίτες, καθώς και σε σπουδαστές όλων των ενόπλων δυνάμεων και των σωμάτων ασφαλείας.
• Χορήγηση 2 δόσεων με μεσοδιάστημα 8 εβδομάδων και επανάληψη σε 5 χρόνια σε άτομα με ανοσοκαταστολή, με λειτουργική ή ανατομική ασπληνία, με ανεπάρκεια συμπληρώματος και σε άτομα που λαμβάνουν θεραπεία με Eculizumab ή Ravulizumab. 

11.Εμβόλιο μηνιγγιτιδοκόκκου ομάδος Β, πρωτεϊνικό (MenB-4C ή MenB-FHbp) 

Συνιστάται σε άτομα που ανήκουν σε ομάδες αυξημένου κινδύνου για μηνιγγιτιδοκοκκική νόσο όπως: 

o Σε άτομα με ανατομική ή λειτουργική ασπληνία ή ανεπάρκεια τελικών κλασμάτων συμπληρώματος.                    

o Άτομα που λαμβάνουν θεραπεία με μονοκλωνικό αντίσωμα Eculizumab ή Ravulizumab.

o Σε προσωπικό μικροβιολογικών εργαστηρίων που είναι δυνατόν να εκτεθούν σε καλλιέργειες μηνιγγιτιδοκόκκου.

o Άτομα που βρίσκονται σε κίνδυνο να νοσήσουν κατά την διάρκεια επιδημικών εξάρσεων σύμφωνα με τις οδηγίες του ΕΟΔΥ και της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών. 

12.Εμβόλιο αιμοφίλου ινφλουένζας τύπου b, συζευγμένο (Hib) 

• Συνιστάται να χορηγείται στους παρακάτω ειδικούς πληθυσμούς που είναι ανεμβολίαστοι:  Άτομα με ανατομική ή λειτουργική ασπληνία (π.χ. δρεπανοκυτταρική αναιμία), ή σε άτομα που πρόκειται να υποβληθούν προγραμματισμένα σε σπληνεκτομή καθώς και σε ανοσοκατεσταλμένα άτομα, εφ’ όσον δεν έχουν εμβολιαστεί στο παρελθόν όπου χορηγείται μία δόση του εμβολίου.
• Συνιστάται σε ασθενείς με μεταμόσχευση αρχέγονων αιμοποιητικών κυττάρων, ανεξαρτήτως προηγηθέντος εμβολιασμού.

Παρακάτω φαίνεται ο πίνακας του Εθνικού Προγράμματος Εμβολιασμών Ενηλίκων για το 2023

https://www.moh.gov.gr/articles/health/dieythynsh-dhmosias-ygieinhs/emboliasmoi/ethniko-programma-emboliasmwn-epe-enhlikwn/11251-ethniko-programma-emboliasmwn-enhlikwn-2023

Περαιτέρω Διάβασμα

1. ΑΡΧΕΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ, 29(4), 461-467, 2012

2. ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ
ΓΕΝΙΚΗ Δ/ΝΣΗ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΥΓΕΙΑΣ & ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΖΩΗΣ Δ/ΝΣΗ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΥΓΕΙΑΣ & ΥΓΙΕΙΝΗΣ ΠΕΡΙΒAΛΛΟΝΤΟΣ ΤΜΗΜΑ Α ́,  Αθήνα, 7/2/2023, Αριθ. Πρωτ. Δ1α/Γ.Π.οικ.7601 

3. ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ ΓΕΝΙΚΗ Δ/ΝΣΗ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΥΓΕΙΑΣ & ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΖΩΗΣ Δ/ΝΣΗ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΥΓΕΙΑΣ & ΥΓΙΕΙΝΗΣ ΠΕΡΙΒAΛΛΟΝΤΟΣ ΤΜΗΜΑ Α ́, Αθήνα, 7 /2/2023, Αριθ. Πρωτ. Δ1α/Γ.Π.οικ.7610 

4.ΕΠΙΤΟΜΗ ΠΑΙΔΙΑΤΡΙΚΗ, Β’ ΠΑΙΔΙΑΤΡΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ, 2011

Συντελεστές/Δημιουργοί: Τα Μέλη της Ομάδας του Klinikal GOMED

• Συγγραφέας Περιεχομένου: Σμάνης Γρηγόριος, MD, σε αναμονή για ειδικότητα Νευρολογίας
• Reviewer: Κυριακούλη Ιωάννα, MD, ειδικευόμενη Καρδιολογίας
• Δημιουργός Γραφικών:Δασκαλάκης Νικόλαος, BSN, προπτυχιακός φοιτητής Ιατρικής
• Coordinator: Σικόλας Αριστείδης, MD, Ειδικευόμενος Παθολογίας σε αναμονή για πλήρη ειδικότητα Καρδιολογίας